Η θωρακική μοίρα της σπονδυλικής στήλης, υπό φυσιολογικές συνθήκες, εμφανίζει κάποιο βαθμό καμπυλότητας σε όλους τους ανθρώπους. Ο όρος κύφωση χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις που η καμπυλότητα αυτή ξεπερνάει τα φυσιολογικά όρια. Φυσιολογική θεωρείται η κύφωση κάτω των 40 – 45 μοιρών, όπως αυτή ελέγχεται ακτινολογικά. Κυφώσεις άνω των 50 μοιρών θεωρούνται σαφώς παθολογικές.
Ορθοστατική κύφωση
Η Ορθοστατική κύφωση αποτελεί το πιο κοινό τύπος της κύφωσης . Αντιπροσωπεύει μια υπερβολική , αλλά ευέλικτη , αύξηση της φυσικής καμπύλης της σπονδυλικής στήλης. Η ορθοστατική κύφωση συνήθως γίνεται αισθητή κατά τη διάρκεια της εφηβείας . Είναι πιο συχνή στα κορίτσια από τα αγόρια . Σπάνια προκαλεί πόνο . Οι ασκήσεις ενδυνάμωσης των κοιλιακών και ραχιαίων μυών, καθώς και η διάταση των οπίσθιων μηριαίων μπορεί να ανακουφίσει τον ασθενή από τα συμπτώματα της κύφωσης. Είναι όμως απίθανο να οδηγήσει σε σημαντική διόρθωση της στάσης του σώματος.
Συγγενής κύφωση
Σε μερικά βρέφη, η σπονδυλική στήλη δεν αναπτύσσεται κανονικά, ενώ το έμβρυο είναι ακόμα στη μήτρα. Τα οστά δεν μπορούν να σχηματιστούν φυσιολογικά. Αρκετοί σπόνδυλοι μπορούν να συνοστεοθούν. Οποιαδήποτε από αυτές τις ανώμαλες καταστάσεις μπορεί να προκαλέσει προοδευτική κύφωση καθώς το παιδί μεγαλώνει. Μπορεί να απαιτηθεί χειρουργική θεραπεία σε πολύ νεαρή ηλικία. Η χειρουργική επέμβαση μπορεί να βοηθήσει να διατηρηθεί μια πιο φυσιολογική μορφολογία στη σπονδυλική στήλη.
Νόσος Scheuermann.
Η νόσος του Scheuermann περιγράφηκε πρώτη φορά από τον Holger Scheuermann. Στην κύφωση τύπου Scheuermann παρατηρείται μια αναπτυξιακή δυσμορφία των σπονδύλων, κατά την οποία η πρόσθια επιφάνεια του σώματος του σπονδύλου αναπτύσσεται λιγότερο από την οπίσθια. Συνέπεια αυτού είναι οι σπόνδυλοι να αποκτούν ένα σφηνοειδές σχήμα. Η κύφωση Scheuermann συνιστά το συνηθέστερο τύπο κύφωσης. Ταυτοχρόνως είναι και η δεύτερη πιο συχνή πάθηση της σπονδυλικής στήλης, μετά την Εφηβική Ιδιοπαθή Σκολίωση. Εμφανίζεται σε ποσοστό 1 – 8%, κυρίως στις ηλικίες μεταξύ 12 και 15 ετών, όπου είναι η περίοδος ραγδαίας οστικής ανάπτυξης, με λίγο μεγαλύτερη αναλογία σε αγόρια (2:1).
Η διάγνωση της κύφωσης τύπου Scheuermann γίνεται ακτινολογικά.
Κατά τον κλινικό έλεγχο παρατηρούνται:
- Χαλαρή εικόνα σε ώμους οι οποίοι προπίπτουν
- Δυσκαμψία της σπονδυλικής στήλης
- Εμφανής ύβος στην πλάτη κατά το τεστ επίκυψης
- Αδυναμία ενεργητικής έκτασης της πλάτης κατά το τεστ επίκυψης
- Συχνή απώλεια ελαστικότητας στους οπίσθιους μηριαίους μύες
- Συχνά υπάρχει πόνος.
Κατά τον ακτινολογικό έλεγχο διαπιστώνεται:
- Γωνία Cobb > 45 μοίρες, η μέτρηση γίνεται από τον Θ3 έως τον Θ12 σπόνδυλο
- Σφηνοειδής παραμόρφωση τουλάχιστον 3 συνεχόμενων σπονδύλων. Η σφηνοειδής παραμόρφωση των σπονδύλων θα πρέπει να είναι το λιγότερο 5 μοίρες για τον καθένα.
- Αλλοιώσεις στις άνω και κάτω επιφάνειες των σπονδυλικών σωμάτων
- Αλλοιώσεις Schmorl. Οι όζοι του Schmorl είναι το αποτέλεσμα της διείσδυσης του πηκτοειδή πυρήνα στο σπογγώδες σπονδυλικό σώμα
- Σημαντική στένωση των μεσοσπονδυλίων διαστημάτων
Η αντιμετώπιση της κύφωσης τύπου Scheuermann είναι επί το πλείστον συντηρητική, με την χρήση κηδεμόνα και ειδικών ασκήσεων για την κύφωση. Η φυσική εξέλιξη της νόσου δεν είναι εύκολο να προσδιοριστεί. Η βασική οδηγία είναι η εφαρμογή ειδικού νάρθηκα σε κυφώσεις μεγαλύτερες από 55 μοίρες και εφόσον δεν έχει τελειώσει η σκελετική ωρίμανση. Σε κάποιες περιπτώσεις που έχει γίνει έγκαιρη διάγνωση και η γωνία της κύφωσης δεν έχει μεγαλώσει αρκετά, ενώ δεν υπάρχει σημαντική δυσκαμψία, ένα πρόγραμμα Ειδικών Ασκήσεων για την Κύφωση ίσως να είναι αρκετό και να μην χρειαστεί η εφαρμογή κηδεμόνα. Το ωράριο εφαρμογής του κηδεμόνα μπορεί να ποικίλλει από 16 έως 22 ώρες την ημέρα. Ο μέσος χρόνος εφαρμογής του κηδεμόνα είναι περίπου 2 χρόνια.
Ο κηδεμόνας αποσκοπεί στην διόρθωση της σφηνοειδούς παραμόρφωσης των σπονδύλων και στο άνοιγμα των μεσοσπονδυλίων διαστημάτων, όσο το παιδί είναι ακόμα στην ανάπτυξη. Η διόρθωση είναι πιο εύκολο να διατηρηθεί σε σχέση με την σκολίωση.
Σε αντίθεση με την λειτουργική κύφωση, όπου η κλασσική γυμναστική με κοιλιακούς και ραχιαίους μπορούν να φανούν χρήσιμες, στην κύφωση τύπου Scheurmann δεν βοηθούν. Αυτό συμβαίνει επειδή απαιτούνται πιο ειδικές και δυναμικές ασκήσεις για την αντιμετώπιση της δυσκαμψίας που συνυπάρχει. Η μέθοδος Schroth και η μέθοδος SEAS περιλαμβάνουν όλα τα παραπάνω στοιχεία, στα οποία πρέπει να βασίζονται οι ειδικές ασκήσεις για την κύφωση τύπου Scheuermann. Δεν υπάρχει κάποια αθλητική δραστηριότητα, η οποία να μπορεί να υποκαταστήσει τον ρόλο των ειδικών ασκήσεων για την κύφωση.
Η θωρακοοσφυϊκή και η οσφυϊκή κύφωση τύπου Scheuermann, οι οποίες ελάχιστα έχουν μελετηθεί ερευνητικά, απαιτούν διαφορετική αντιμετώπιση από την θωρακική κύφωση.
Η χειρουργική αντιμετώπιση της κύφωσης τύπου Scheuermann πλέον χρησιμοποιείται πολύ σπάνια και μόνο όταν η σωστή συντηρητική θεραπεία έχει αποτύχει ή όταν ο ασθενής δεν συνεργάζεται με την θεραπεία με τον κηδεμόνα. Τα άτομα που τελικά οδηγούνται στο χειρουργείο είναι με κυφώσεις άνω των 80 μοιρών και σημαντικό πόνο.